Meditatie komt in alle spirituele tradities voor en er zijn vele vormen. Maar ondanks alle verschillen zijn er ook gemeenschappelijke kenmerken. Het gaat om een zoektocht hoe de moeilijkheden die mensen ervaren, kunnen worden doorzien, waardoor hun lijden eindigt. Het startpunt is lichaam of geest, men kan zich daarbij op teksten richten, op zang of muziek, op de natuur, op de werking van de geest of via het aandachtig observeren van het lichaam of elk ander meditatie-object.
Je keert je naar binnen. In het christendom is dat bekend onder de aanduiding silent prayer of comtemplatie, bij de tradities in het oosten heet het meditatie.
De beoefening
Je kunt meditatie formeel beoefenen in een stille omgeving van een kerk of klooster, maar het is ook prima op z’n plek in een meer wereldse omgeving, in een zitgroep of individueel. Sinds het midden van de vorige eeuw zijn veel westerlingen in Azië in de leer gegaan. Op basis van hun ervaring ontwikkelden zij andere, meer westerse vormen, waarbij niet het bereiken van de Verlichting centraal stond, maar de toepassing in het dagelijkse leven. Zo is professor Jon Kabat-Zinn in 1979 de grondlegger van de hedendaagse Mindfulness-trainingen. Hij deed om zijn patiënten van de pijnpoli van de universiteit van Massachusetts verlichting te bieden van hun chronische pijnklachten.
Ook zijn er beoefenaars uit het oosten naar Europa gekomen om kwaliteiten als ‘omgaan met stress’, tolerantie en respect uit te dragen. De Vietnamese monnik Thich Nhat Hanh vestigde zich in Frankrijk en reisde door Europa en Amerika om zijn leer van Inter-zijn door te geven. Hij ontwikkelde ook vormen die heel passend zijn op het werk, onderweg of thuis, zoals telefoonmeditatie.
Bij alle vormen van meditatie geldt: hoe vaker je het doet, hoe meer het doorwerkt. En: naast korte momenten door de dag heen, biedt langer mediteren een andere kwaliteit van aandacht. Dagelijkse beoefening wordt aangeraden. Hoe meer oefentijd, des te stabieler de aandacht. Men noemt het binnen de mindfulness-basistraining: het trainen van de aandachtsspier.
Er zijn vele vormen
De meditatie bij STIL-AAN heeft zijn oorsprong in het boeddhisme én in de neurowetenschap.
Dat wat 2600 jaar geleden over het leven van Boeddha is opgetekend, wordt door het westen via kennis van de hersenen bevestigd. Moderne meditatieleraren met wortels in beide werelden slaan de brug naar de grondvesten van het boeddhisme: het ontbreken van een zelf, de wet van oorzaak en gevolg en als derde het lijden van de mens door voor- en afkeuren. De noodzaak om als soort te overleven vormt de grondslag. Vanuit de wetenschap vervlecht STIL-AAN de inzichten van onder andere Robert Wright en Sam Harris in haar beoefening.
Vanuit het boeddhisme kennen we de overtuiging is dat door een juiste manier van leven (met wijsheid, volgens bepaalde ethiek en met de juiste aandacht) het lijden wordt doorzien, afneemt en uiteindelijk opgeheven kan worden. De weg daar naartoe is uitgebreid beschreven. STIL-AAN bevindt zich binnen de Theravada-traditie en werkt zowel met technieken uit de inzicht- als de concentratiemeditatie. Ook vriendelijkheidsmeditatie maakt steevast onderdeel uit van de beoefening.
In een korte Engelse TED-talk worden de ontstaansgeschiedenis van het boeddhisme aan de hand van animaties toegelicht. Je vindt deze via: http://ed.ted.com/featured/TD8y3Rwg
STIL-AAN raadt je aan je eigen weg te zoeken en wil je daarin graag behulpzaam zijn. Na afloop van een activiteit is er altijd tijd voor vragen, tips of meedenken. De mail kan hierin ook behulpzaam zijn.